Nếu đến thăm bất kì thành phố lớn hoặc thị trấn nào ở Somali, bạn sẽ bắt gặp những tác phẩm nghệ thuật đầy màu sắc trên tường của các cửa hàng tư nhân hay cả các công trình công cộng.

Các họa sĩ tài hoa đã tạo nên những bức vẽ này để quảng cáo hàng hóa và dịch vụ tại nhiều cửa hàng: từ thiết bị điện tử, phụ tùng xe, sản phẩm làm đẹp, thực phẩm,… cho đến các dịch vụ y tế, nha khoa. Ngoài ra, một số biển hiệu vẽ tay khác còn được sử dụng để cảnh báo du khách không được mang súng hoặc dao vào những nơi như nhà hàng, bệnh viện hay văn phòng chính quyền.

Phòng khám nha khoa của bác sĩ Hassan Ali, 35 tuổi

Các biển hiệu vẽ tay trở nên phổ biến ở Somali sau sự sụp đổ của chính quyền Trung ương vào năm 1991. Khi cuộc nội chiến kết thúc, các họa sĩ không bán được tranh đã chuyển sang đóng góp tài năng của mình cho các doanh nghiệp địa phương. Kinh tế đình trệ ở các vùng nông thôn cũng đẩy nhiều người dân có trình độ văn hóa thấp đến các đô thị, khiến các doanh nghiệp phải miêu tả trực quan những gì họ bán vì nhiều người không thể đọc được.

Những người biết chữ, chữ viết vẫn đóng vai trò nổi bật trong loại hình nghệ thuật này. Nhiều tranh tường minh họa được viết bằng tiếng Somali và đôi khi bằng tiếng Ả Rập, hai ngôn ngữ chính của quốc gia này. Những từ tiếng Anh thông dụng như “cửa hàng”, “xin chào” hoặc “dừng lại” cũng hay được dùng, dù đôi khi còn sai chính tả hoặc ngữ pháp.

Một bức tranh tường bằng tiếng Anh giới thiệu các lớp học bên ngoài một tòa nhà ở quận Mogadishu, Somali.

Nhiều người lo rằng những bức tranh tường thế này không được đánh giá cao về chất lượng thẩm mĩ. Philipp Schütz, nhiếp ảnh gia đang thực hiện một sách ảnh mĩ thuật đã bỏ công tìm kiếm và bảo tồn những bức tranh tường trên khắp Somali, vì sợ chúng sẽ bị ngành in vượt mặt. Theo Schütz, những bức tranh này đều rất tỉ mỉ, bắt mắt, sống động và thu hút. Những phương pháp mà các nghệ sĩ đã sử dụng rất độc đáo và hấp dẫn, đáng để tham khảo và học hỏi.

Một hình minh họa cấm vũ khí và thuốc lá được nhìn thấy trên tường của một sân vận động ở quận Hodan, Mogadishu, Somali.

Somali là quốc gia có lịch sử nghệ thuật lâu đời. Những bức tranh cổ ở hang động Las Geel phía bắc, được phát hiện vào năm 2002 đã cho thấy một xã hội đề cao tính thẩm mĩ. Các nghệ sĩ, những người đã chiến đấu tại các quốc gia khác, trở về nước và vẽ nên những tác phẩm về công lý, nhân quyền và bác bỏ chủ nghĩa cực đoan. Một cuốn sách với nhan đề “Nghệ thuật của hi vọng” do Imago Mundi xuất bản năm 2014 dưới sự ủy thác của tỷ phú người Ý Luciano Benetton, kể về quá trình phát triển của ngành nghệ thuật này mặc cho bao khó khăn mà các họa sĩ gặp phải.

Một bức tranh tường bên ngoài một cửa hàng ở quận Hamarweyne, Mogadishu, Somali.

Đối với những họa sĩ bình dân vẽ tranh ở các cửa hàng hay siêu thị, những tác phẩm này không chỉ là nguồn thu nhập. Niềm vui của họ còn nằm ở việc truyền cảm hứng và kinh nghiệm sáng tác cho những người cùng đam mê khác.

Kỷ nguyên của quảng cáo sáu giây

http://khoinghiep.org.vn