Xây dựng nông thôn mới để làm gì?
(Diễn đàn trí thức) - Làm "Nông thôn mới" là phải làm sao người nông dân không phải bỏ nhà ra đô thị mà vẫn sống tốt hơn trên mảnh đất của mình.
Trên đây là quan điểm của TS. Trần Duy Khanh - Viện Trưởng Viện Nghiên cứu & Đào tạo Doanh nhân APEC, nguyên Chủ tịch Liên Hiệp các Hội KH-KT tỉnh Thái Bình.
Người dân bỏ quê lên Hà Nội làm osin, làm nông thôn mới cho ai? Ảnh minh họa |
TS. Trần Duy Khanh nhận định, chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng "Nông thôn mới" mà một chương trình lớn của Đảng và Nhà nước với mục tiêu cuối cùng của nông thôn mới là phải mang lại đời sống vật chất cho người dân giàu có hơn, sung túc hơn; đời sống tinh thần tốt đẹp hơn, phong phú hơn, bản sắc dân tộc được giữ gìn và phát huy tốt hơn..
Trong thời gian vừa qua, chúng ta đã dồn rất nhiều nguồn lực, của Nhà nước, của các địa phương và của người dân...Nhưng, đến nay kết quả mới chỉ là mở mang, quy hoạch lại đồng ruộng, cải thiện đường sá gọn gàng hơn, sạch sẽ, nâng cấp hơn... Mục tiêu cơ bản nhất, cho tới nay vẫn chưa thể hiện rõ ràng, ngay cả những xã đã được công nhận đạt mục tiêu xây dựng nông thôn mới
TS. Khanh đánh giá, không thể phủ nhận, bộ mặt nông thôn được cải thiện, đường xá sạch đẹp hơn, hội trường thôn to hơn, hội trường UBND xã khang trang hơn... nhưng thực chất, đời sống vật chất của người dân nông thôn chưa được cải thiện nhiều, đời sống tinh thần, tình lãng nghĩa xóm ngày càng mai một do du nhập lối sống “ồn ào”và “ầm ĩ” của đô thị..
Bên cạnh đó, các chỉ tiêu về xây dựng nông thôn mới cũng như cách thức thực hiện các chỉ tiêu đó là không phù hợp.
Đơn cử như công tác quy hoạch nông thôn mới.
"Lâu nay, công tác quy hoạch làm chưa được tốt nên vừa làm vừa mò mẫm. Thực tế, quy hoạch nông thôn mới hiện nay là quy hoạch ngược. Quy hoạch phải làm từ quy hoạch theo vùng, tới tỉnh, huyện xã. Nhưng hiện nay, quy hoạch xã, huyện có nhưng tỉnh thì chưa.
Quy hoạch là phải gắn kết thành một tổng thể như quy hoạch giao thông phải gắn kết, quy hoạch về xử lý rác thải thì ứng dụng khoa học công nghệ. Nhưng trên thực tế lại có tình trạng, đoạn đường liên xã chỉ 10m đường không ai chịu làm, xây bãi rác hôi thối đặt ở cuối làng này lại là đầu làng khác, ruộng vườn ai thích gì làm nấy, manh mún, nhỏ lẻ.... Đó không phải là quy hoạch!" - TS. Trần Duy Khanh nhấn mạnh.
Nhà văn hóa được đầu tư xây dựng khang trang, nhưng có hữu dụng? Ảnh minh họa |
Bên cạnh đó, theo ông Khanh, trong quy hoạch xây dựng Nông thôn mới lại chỉ lấy ý kiến góp ý của các đơn vị tư vấn xây dựng nên đương nhiên các quy hoạch chỉ tập trung vào đường sá, nhà văn hóa, đường giao thông nội đồng... Trong khi quy hoạch về sản xuất, cơ cấu cây trồng vật nuôi thì không được chú ý, quy hoạch về đời sống vật chất tinh thần cũng vậy.
Chính quy hoạch này đã biến kế hoạch xây dựng nông thôn mới thành "một chương trình bán xi măng". Và đây là một điểm yếu nhất của chương trình xây dựng nông thôn mới.
Ứng dụng khoa học công nghệ ở đâu?
Bên cạnh quy hoạch, một điều đáng chú ý tại nông thôn hiện nay là việc đưa khoa học công nghệ vào đời sống là chưa cao. Không chỉ là máy móc phục vụ nông nghiệp, đơn cử như việc xử lý rác thải cũng không được chú ý.
Xử lý rác thải là vấn đề đáng nên được lưu tâm bởi nó ảnh hưởng tới môi sinh. Điều này đã được đưa vào chương trình nông thôn mới, tuy nhiên, việc thực hiện thì rất bất cập.
Theo TS. Trần Duy Khanh, mỗi làng, xã đều có khu xử lý rác thải nhưng đó chỉ là một mảnh đất ruộng được xây bao quanh bằng xi măng, bê tông. Rác thải được đổ vào đó, xử lý bằng cách đốt.
"Đây không phải là cách xử lý rác thải ứng dụng các thành tựu khoa học công nghệ! Nếu chỉ xây kiên cố để làm bãi đổ rác và đốt thì đó không cải thiện được vấn đề môi trường. Hiện nay, chương trình nông thôn mới chưa có một mô hình cụ thể nào để xử lý vấn đề đơn giản nhất ở nông thôn là rác thải. Vậy các ứng dụng khoa học công nghệ ở đâu?" - TS. Trần Duy Khanh nói.
Ứng dụng khoa học, theo TS. Khanh cũng cần phải được vận dụng vào đời sống sản xuất nhiều hơn nữa.
Cần ứng dụng khoa học - công nghệ vào nông nghiệp nhiều hơn nữa. |
Chương trình nông thôn mới hiện đã được thực hiện suốt 5 năm nhưng thành tựu của việc ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất lại quá ít ỏi.
"Gia tăng của cải vật chất bằng ứng dụng khoa học công nghệ trong suốt quá trình xây dựng "Nông thôn mới" chưa được coi trọng đúng mức. Điều này lý giải vì sao năng suất lao động không tăng" - TS. Trần Duy Khanh khẳng định.
Theo TS. Khanh, chính việc năng suất lao động không tăng dẫn tới thu nhập của người nông dân cũng không được cải thiện. Điều này khiến nhiều người trẻ và nông dân bỏ quê hương lên đô thị tìm việc.
"Về nông thôn hiện nay chỉ thấy trẻ em ở tuổi đi học và người già. Nhiều bố mẹ đi lên thành phố làm ăn, làm bảo vệ, làm osin..., ruộng vườn cũng không thiết tha vì làm ở đô thị cũng công sức ấy hoặc nhàn hơn mà có khoản tiền lương lớn hơn nhiều so với việc làm nông" - ông Khanh kể lại.
Một biểu hiện đáng buồn nữa của chương trình xây dựng nông thôn mới là việc người dân đóng góp công sức và tiền bạc vào việc làm đường cho chính họ đi, nhưng khoản tiền đóng góp không phù hợp với khả năng tài chính của họ và được lấy làm cái cớ cho cấp chính quyền đánh giá thẩm xét.
TS. Khanh nhắc lại câu chuyện của lý lịch của học sinh khi đi nhập học Đại học bị bôi xấu bởi đánh giá của chính quyền địa phương là gia đình không đóng đủ khoản tiền đóng góp làm đường, không tuân thủ pháp luật của Nhà nước... TS. Khanh đánh giá, đây là một biểu hiện rất rõ ràng của việc chạy đua làm nông thôn mới theo phong trào, theo hình thức.
Theo TS. Trần Duy Khanh, cần phải có một bản đánh giá lại toàn bộ, thực chất nhất các thành quả có được từ chương trình nông thôn mới được xây dựng trong năm qua ra sao.
Để cái khó trong nông thôn mới làm nhức nhối tương lai học đường. |
"Bản cáo cáo chỉ toàn các con số, tỉ lệ % không đọng lại gì cả. Điều quan trọng nhất phải là người dân có cuộc sống tốt hơn không, thu nhập có đủ cho các khoản tối thiểu nhất không, người nông dân có sống no đủ bằng nghề nông không... Không thể nói xây dựng thành công nông thôn mới nhưng người dân bỏ hết nông thôn đi lên đô thị kiếm sống được.
Ngoài đời sống vật chất, đời sống tinh thần của người dân được cải thiện như thế nào, nhà văn hóa xã hoạt động ra sao, không chỉ xây lên một cái nhà và để cỏ mọc rêu ở đó." - TS. Khanh nhận định.
https://baodatviet.vn/
Ý kiến của bạn