Nhiều cơ hội cho doanh nghiệp nội
Các chuyên gia cho rằng, mặc dù 53% doanh thu bán hàng thuộc về các nhà bán lẻ nước ngoài nhưng cơ hội cho doanh nghiệp (DN) Việt Nam vẫn chưa hết. Vấn đề chỉ là sự chuẩn bị như thế nào.
Thị trường tiềm năng
Năm 2015, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ của thị trường Việt Nam đạt trên 3.200 ngàn tỷ đồng, tăng 9,5% so với năm trước. Chỉ tính riêng 6 tháng đầu năm nay, con số này lần lượt là trên 1.700 ngàn tỷ đồng và 9,46%.
Sự tham gia mạnh mẽ của các nhà bán lẻ nước ngoài vào thị trường Việt Nam trong thời gian vừa qua đã cho thấy sự sôi động của thị trường này. Theo ước tính, tổng doanh thu bán hàng của các DN có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) chiếm khoảng 53%, còn các DN nội địa là 47%.
Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là sự có mặt và liên tục mở rộng quy mô của các nhà bán lẻ nước ngoài đang khiến cạnh tranh trong lĩnh vực này của các DN trong nước ngày càng gặp nhiều khó khăn. Theo phản ánh từ các DN sản xuất trong nước, hàng hóa đưa vào tiêu thụ tại các hệ thống siêu thị nước ngoài hiện đang gặp nhiều khó khăn. Trong khi đó, tổng mức chiết khấu hàng hóa vào siêu thị Việt Nam chỉ khoảng 10% nhưng đối với các nhà bán lẻ ngoại, mức này dao động từ 10 - 30%.
Ngoài việc chiết khấu cao, nhà cung cấp còn phải hỗ trợ phí khuyến mãi bằng cách giảm giá bán từ 15 - 30%, với thời gian từ 10 - 30 ngày và mỗi năm thực hiện từ 1 - 3 lần.
Bên cạnh đó, tiềm lực của hệ thống siêu thị, đặc biệt là nhà bán lẻ ngoại quá lớn, trong khi DN sản xuất Việt Nam manh mún, nhỏ lẻ. Vì vậy, trong đàm phán giá cả dễ bị các hệ thống siêu thị ngoại ép chiết khấu… Với mức chiết khấu cao lên đến 30%, DN hầu như chỉ hòa vốn, nhưng buộc phải tiếp tục đưa hàng vào siêu thị.
Lý giải cho hiện tượng này, theo bà Lê Thị Thanh Lâm, Phó Tổng Giám đốc Công ty Saigon Food, ngoài kênh hiện đại thì còn có kênh truyền thống, tuy nhiên để đầu tư phát triển kênh truyền thống là rất tốn kém. Do vậy, các DN vẫn muốn đưa hàng vào kênh hệ thống siêu thị để bán mà hệ thống siêu thị thì chưa đủ nhiều nên họ có những quyền lực, từ đó DN của chúng ta gặp khó khăn…
Còn nhiều cơ hội
Theo thống kê, hiện cả nước có khoảng 600.000 điểm bán lẻ, trong đó kênh bán hàng hiện đại chỉ khoảng 1.200 điểm nhưng chiếm tới 25% thị phần và được dự báo tăng lên 45% vào năm 2020. Rõ ràng, đây là thị trường đầy tiềm năng nên các DN bán lẻ lớn trong và ngoài nước càng rốt ráo trong cuộc chạy đua giành thị phần. Cuộc ganh đua này dẫn đến việc “bản đồ” của thị trường bán lẻ có sự phân chia mạnh mẽ.
Phân tích về chu kỳ của thị trường bán lẻ, ông Nguyễn Ngọc Hòa, Giám đốc Sở Công thương TP. HCM cho rằng, tại các quốc giá mới nổi thường diễn ra qua 4 giai đoạn. Trong giai đoạn đầu, các DN bán lẻ trong nước sẽ giành chiếm thị trường. Giai đoạn 2 và 3 thì các DN nước ngoài tăng tốc và có thể lấn át. Tuy nhiên, đến giai đoạn 4, khi các nhà bán lẻ trong nước biết đoàn kết lại thì sẽ chiếm ưu thế hơn.
Nhìn vào kinh nghiệm của các nước có thể thấy, nhà bán lẻ dẫn đầu thị trường cũng chính là nhà bán lẻ nội địa. Tuy nhiên, theo ông Hòa, nói như vậy không có nghĩa là các DN chỉ cần chờ đợi thì giai đoạn thứ 4 sẽ diễn ra.
Để thị trường bán lẻ trong nước phát triển bền vững, từ góc độ DN, ông Trương Phú Chiến, Tổng Giám đốc Cty Bánh kẹo Bibica cho rằng, các nhà cung cấp nên liên kết với nhau để hình thành các điểm bán hàng, tránh sự phụ thuộc vào kênh bán lẻ hiện đại. Đồng thời liên kết với các nhà cung cấp khác mở các điểm phân phối với nhiều sản phẩm khác nhau.
Theo luật sư Phạm Ngọc Hưng, Phó Chủ tịch Hiệp hội DN TP Hồ Chí Minh, cần tăng cường tính kết nối giữa các nhà bán lẻ và các nhà sản xuất nội địa. Hai phía đều chung mục tiêu là phục vụ người tiêu dùng, nếu DN bán hàng có lợi nhuận thì siêu thị cũng sẽ lời nhiều. Việc liên kết của các DN cùng ngành hàng cũng tạo áp lực lại với các nhà phân phối nước ngoài.
Theo Thanh Tra
Ý kiến của bạn